شناسایی و فروانی نسبی ویروس های مولد موزائیک لوبیا در استان فارس

بر اساس گزارش های موجود ویروس های موزائیک معمولی لوبیا (bcmv)، موزائیک زرد لوبیا (bymv) و موزائیک خیار (cmv) عوامل عمده موزائیک در لوبیا کاری های استان فارس و برخی نقاط دیگر ایران هستند. فراوانی علائم موزائیک ویروسی در لوبیاهای استان و عدم آگاهی کافی از نقش هر یک از این عوامل در ایجاد علائم مزبور، تعیین اهمیت ، پراکندگی و نقش هر یک از این ویروس ها را جهت اجرای روش های مناسب کنترل ایجاب می کند. به منظور مطالعه در این زمینه، ابتدا برای ویروس های نامبرده، آنتی سرم و سیستم تشخیص سریع الیزا تهیه گردید. bymv از باقلاهای داری موزائیک ، cmv از باقالاهای دارای علائم لکه قهوه ای و bcmv از لوبیاهای دارای موزائیک ، رگبرگ نواری و برگ قاشقی از اطراف شیراز جدا شدند و پس از خلوص بیولوژیکی با استفاده از دامنه میزبانی، سرولوژی، وزن مولکولی ژنوم و پروتئین پوششی و اندازه پیکره ها، از لحاظ ماهیت مورد تائید قرار گرفتند. این مطالعات ثابت کردن که عامل لکهخ قهوه ای و موزائیک باقلا در فارس بترتیب سویه هائی از ویروس موزائیک خیار (cmv-b) و ویروس موزائیک زرد لوبیا (bymv) می باشند. عامل رگبرگ نواری و برگ قاشقی لوبیا بر اساس دامنه میزبانی، طول پیکره و خصوصیات فیزیکوشیمیائی سویه های از (bcmnv) bean common mosaic necrosis virus تشخیص داده شد که رابطه سرولوژیکی و حیاتی نزدیکی با bcmv دارد. آزمایش های الیزا نشان دادند که bcmnv یا bcmv و یا هر دو، که در آزمون الیزا با آنتی بادی پلی کلونال از هم غیر قابل تشخیص اند، ویروس غالب در تمام مناطق استان می باشد، در حالیکه bymv و cmv درصد پائینی از آلودگی ها را بترتیب در مناطق بوانات و سپیدان ایجاد می کردند و در بسیاری از مناطق هیچ نقشی در موزائیک های موجود نداشتند. علاوه بر این آلودگی های توام بصورت cmv-bcmnv, bcmnv-bymv و یا هر سه ویروس در برخی مزارع مشاهده شد. گسترش و اهمیت bcmnv احتمالا به سبب درصد بالای بذر زاد بودن آن است و بهمین دلیل تهیه بذور عاری از ویروس در کاهش موزائیک و خسارت آن می تواند موثر باشد.